Kto podlega ustawom kościelnym?
Jak stanowi kanon 11 Kodeksu Jana Pawła II, ustawom czysto kościelnym (legibus mere ecclesiasticis) podlegają jedynie osoby, które przyjęły sakrament chrztu w Kościele katolickim (bapizati in Ecclesia catholica) oraz osoby do Kościoła katolickiego przyjęte (in Ecclesiam recepti). Osoby te ponadto są związane prawami kościelnymi tylko o tyle, o ile mają dostateczne używanie rozumu (sufficienti rationis usu gaudent) oraz ukończyli siódmy rok życia, o ile ustawa wyraźnie nie stanowi inaczej (nisi aliud iure expresse caveatur).
Określenie adresata przepisu
Kanon 11 Kodeksu z 1983 roku realizuje zasadę, kluczową dla procesu stosowania prawa, iż akt prawny winien określać kogo obowiązuje. Ustawy „czysto kościelne” to te akty ustanowione przez kompetentną władzę prawodawczą Kościoła, które nie stanowią deklaracji norm prawa Bożego, tak naturalnego (ius naturale) jak i prawa Bożego pozytywnego (przekazanego w Objawieniu). Kodeks zakłada istnienie prawa naturalnego jako obowiązującego porządku normatywnego, jednak nie można wskazać kanonu, który zawierałby stwierdzenie, że jego treść wynika z porządku prawa naturalnego. Często jednak kanony stwierdzają wprost, że dana regulacja odzwierciedla prawo Boże pozytywne, bądź że się na nim opiera (kanoniści wskazują tu choćby na kan. 113 par. 1 z formułą ex ipsa ordinatione divina, kanon 129 par. 1 ma zaś odnośnie władzy rządzenia: ex divina institutione est in Ecclesia). Prawo Boże wiąże każdego człowieka, jednakże prawo Boże pozytywne (objawione) wiąże jedynie tych, którzy to Objawienie poznali.
Trwałe znamię sakramentalne
Wyłączono, co jest novum w stosunku do Kodeksu z roku 1917 (zob. kanon 12 tegoż), spod podlegania ustawom czysto kościelnym chrześcijan, którzy przyjęli sakrament chrztu świętego w Kościołach partykularnych i wspólnotach kościelnych nie mających pełnej communicatio in sacris z Kościołem katolickim. Kościoły te to przede wszystkim Cerkiew prawosławna oraz Kościoły niechalcedońskie (dawniej zwane „monofizyckimi”). Zaś wspólnoty kościelne, które zachowały ważny chrzest, to przede wszystkim główne wyznania protestanckie (anglikanizm, luteranizm, kalwinizm itd.).
Wyłączenie nie dotyczy jednak osób, które ochrzczone zostały w Kościele katolickim, lecz dokonały apostazji lub przystąpiły do innego związku wyznaniowego (np. przeszły na prawosławie lub protestantyzm). Kanon 11 opiera się na założeniu, że katolikiem jest się na zawsze: semel catholicus, semper catholicus. Wyjątkami wobec reguły braku związania niekatolików ustawami kościelnymi są jedynie kanony dotyczące małżeństw z nieochrzczonymi i małżeństw mieszanych, a to kan. 1086 par. 1, 1117 oraz 1124.